Çocuklarda Gece Alt Islatma Ne Zaman Tedavi Edilmelidir?
- Doç.Dr. Yaşar ISSI
- 16 Nis
- 3 dakikada okunur
Gece alt ıslatma (enürezis nokturna), çocuklarda sık görülen bir durumdur. Pek çok aile, bunun yaşla birlikte kendiliğinden geçmesini bekler. Ancak bazı durumlarda, zamanında tedavi edilmeyen alt ıslatma, hem çocukta psikolojik sorunlara yol açabilir hem de altında yatan önemli sağlık sorunlarının geç fark edilmesine neden olabilir. Peki, çocuklarda gece alt ıslatma ne zaman tedavi edilmelidir? Hangi durumlar normal kabul edilir, hangileri bir uzmana başvurmayı gerektirir?
İçindekiler
Enürezis Nokturna Nedir?
Enürezis nokturna, 5 yaş ve üzerindeki bir çocuğun gece uykuda istemsiz idrar kaçırması durumudur. Bu durum genellikle haftada en az 2 kez yaşanıyorsa ve en az 3 ay sürüyorsa tıbbi olarak tanı konur. İki tipi bulunur:
Primer enürezis nokturna: Çocuk doğduğundan beri gece kuru kalamamıştır.
Sekonder enürezis nokturna: Çocuk en az 6 ay kuru kaldıktan sonra tekrar gece alt ıslatmaya başlamıştır.
Gece Alt Islatma Hangi Yaşa Kadar Normaldir?
Çocukların mesane gelişimi kişiden kişiye değişiklik gösterebilir. Ancak genel kabul şu şekildedir:
Yaş Aralığı | Gece Alt Islatma Görülme Sıklığı |
5 yaş | %15–20 |
7 yaş | %5–10 |
10 yaş | %5’in altında |
15 yaş | %1’den az |
5 yaşına kadar gece alt ıslatma çoğu zaman normal kabul edilir. Ancak 5 yaşını geçmiş ve hâlâ haftada birkaç kez alt ıslatmaya devam eden çocuklar için bir değerlendirme yapılması gerekir.
Gece Alt Islatmanın Sebepleri Nelerdir?
Gece alt ıslatma, yalnızca bir davranış sorunu değildir. Altta yatan pek çok sebep olabilir. İşte en yaygın nedenler:
Genetik yatkınlık: Anne veya babada geçmişte alt ıslatma varsa, çocukta görülme riski %75’e kadar çıkar.
Geç gelişmiş mesane kapasitesi: Çocuğun mesanesi gece dolan idrarı tutacak kadar gelişmemiş olabilir.
Derin uyku: Bazı çocuklar mesane doluluğunu hissedemeyecek kadar derin uyurlar.
İdrar üretimini düzenleyen hormonların eksikliği: ADH hormonunun gece yeterince salgılanmaması gece idrar miktarını artırır.
İdrar yolu enfeksiyonu: Enfeksiyon durumunda idrar tutamama görülebilir.
Kabızlık: Kalın bağırsağın dolu olması mesane üzerine baskı yapabilir.
Psikolojik faktörler: Boşanma, taşınma, kardeş doğumu gibi stres yaratan durumlar etkili olabilir.
Gece Alt Islatma Ne Zaman Tedavi Edilmelidir?
Aşağıdaki durumlardan biri ya da birkaçı söz konusuysa mutlaka bir çocuk üroloji uzmanına başvurmak gerekir:
Çocuk 5 yaşını geçmişse ve haftada en az 2 kez alt ıslatma devam ediyorsa,
Daha önce kuru kaldıktan sonra yeniden alt ıslatmaya başladıysa (sekonder enürezis nokturna),
Gündüz idrar kaçırma da varsa,
İdrar yaparken yanma, sık idrara çıkma gibi idrar yolu enfeksiyonu belirtileri varsa,
Çocukta kabızlık veya bağırsak sorunları da bulunuyorsa,
Ailede stresli bir dönem yaşanıyorsa ve bu durumu tetiklemişse.
Tedavi Yöntemleri Nelerdir?
Gece alt ıslatma tedavisinde çocuğun yaşı, şikâyetin süresi, gece mi gündüz mü olduğu, eşlik eden başka hastalıkların olup olmadığı gibi birçok faktör göz önünde bulundurulur. Uygulanan yöntemler şunlardır:
Davranışsal Tedavi
Uyandırma saatleri belirlenerek gece idrar yapması sağlanır.
Akşam sıvı alımı sınırlandırılır.
Tuvalet alışkanlığı pekiştirilir.
Alarm Cihazları
Alt ıslatma başladığında çalan cihazlar çocuğu uyandırarak mesanenin doluluğunu fark etmesini sağlar.
İlaç Tedavisi
ADH hormonunu destekleyen desmopressin gibi ilaçlar kullanılabilir.
Kas kontrolü için bazı antikolinerjik ilaçlar önerilebilir.
Altta Yatan Nedenin Tespiti ve Tedavisi
İdrar yolu enfeksiyonu varsa antibiyotik tedavisi gerekir.
Kabızlık varsa diyet düzenlemesi ve gerekirse ilaç tedavisi uygulanır.
Mesane kapasitesi düşükse mesane eğitimi verilebilir.
Sıkça Sorulan Sorular (SSS)
Enürezis nokturna kaç yaşında düzelir?
Çoğu çocuk 6–7 yaşına kadar gece kuru kalmaya başlar. Ancak bu yaşa kadar devam eden durumlarda uzman desteği önerilir.
Gece alt ıslatma psikolojik midir?
Her zaman değil. Ancak stresli olaylar bu durumu tetikleyebilir.
Alarm cihazları işe yarar mı?
Evet. Özellikle sabırlı ve düzenli kullanımda başarı oranı %70’e kadar çıkabilir.
İdrar yolu enfeksiyonu alt ıslatmaya neden olur mu?
Evet. Bu durum genellikle ani başlayan ve ağrılı idrarla birlikte görülür.
Hangi durumda doktora başvurmalıyım?
Çocuk 5 yaşını geçtiyse ve düzenli olarak gece altını ıslatıyorsa, bir uzman değerlendirmesi faydalı olacaktır.
Gece alt ıslatma kalıcı bir hastalık mıdır?
Hayır. Genellikle tedaviyle düzelir. Ancak altta yatan başka bir sorun varsa buna yönelik çözüm gerekir.
Ailelere Tavsiyeler
Çocuğunuzu suçlamayın.
Alt ıslatma nedeniyle cezalandırma ya da utandırma yapılmamalıdır.
Durumu normalleştirin ama hafife almayın. Takip ve gerekirse müdahale önemlidir.
Destekleyici olun ve tedavi sürecine sabırla eşlik edin.
Yorumlar